ปลาซิวกระโดงแดง (Rasbora rubrodorsalis) เป็นสัตว์น้ำน้ำจืดขนาดเล็กที่มีความสำคัญทั้งในแง่ของความหลากหลายทางชีวภาพและเศรษฐกิจ ด้วยความสวยงามโดดเด่นของครีบหลังและครีบหางสีแดงสด รวมถึงลำตัวที่มีแถบสีทองและดำพาดกลาง ทำให้ปลาชนิดนี้เป็นที่ต้องการอย่างสูงในตลาดปลาสวยงามทั้งในและต่างประเทศ อย่างไรก็ตาม ความนิยมนี้กลับนำมาซึ่งความท้าทาย เนื่องจากปลาซิวกระโดงแดงส่วนใหญ่ในท้องตลาดยังคงมาจากการจับในแหล่งน้ำธรรมชาติ เพราะการเพาะพันธุ์เชิงพาณิชย์ยังไม่ประสบความสำเร็จ ส่งผลให้ประชากรปลาในธรรมชาติลดลงอย่างรวดเร็วและเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ สถานการณ์นี้จึงเป็นสัญญาณเตือนถึงความจำเป็นในการพัฒนาวิธีการเพาะพันธุ์ปลาซิวกระโดงแดงที่มีประสิทธิภาพ โดยการวิจัยเกี่ยวกับการใช้ฮอร์โมนสังเคราะห์ร่วมกับระบบน้ำหมุนเวียนแบบปิดอาจเป็นแนวทางที่มีศักยภาพในการแก้ไขปัญหานี้ ความสำเร็จในการพัฒนาวิธีการเพาะพันธุ์ปลาซิวกระโดงแดงจะช่วยอนุรักษ์ประชากรปลาในธรรมชาติ เปิดโอกาสทางเศรษฐกิจให้แก่เกษตรกรและสร้างความมั่นคงให้กับอุตสาหกรรมปลาสวยงามของไทยในระยะยาว การวิจัยในประเด็นนี้จึงมีความสำคัญอย่างยิ่งทั้งในมิติของการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมและการพัฒนาเศรษฐกิจชุมชน ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความท้าทายในการสร้างสมดุลระหว่างการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติและการอนุรักษ์อย่างยั่งยืน
เครดิตภาพ: โดย Fishes of Mainland Southeast Asia (FiMSeA), Licensed under CC BY-NC-SA 4.0
ทีมวิจัยได้ดำเนินการศึกษาวิจัยอย่างครอบคลุมในโครงการ “การพัฒนาการเพาะพันธุ์ปลาซิวกระโดงแดงด้วยฮอร์โมนสังเคราะห์ในระบบน้ำหมุนเวียนแบบปิด” โดยมุ่งเน้นการปฏิวัติวิธีการเพาะพันธุ์ปลาสวยงามขนาดเล็กชนิดนี้ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตเชิงพาณิชย์และลดการพึ่งพาการจับจากธรรมชาติ การวิจัยครอบคลุมทุกขั้นตอนของวงจรชีวิตปลา โดยมีจุดเด่นที่สำคัญคือการใช้เทคนิคการเสริมฮอร์โมน LHRHa ร่วมกับ Domperidone (DOM) ในอาหารพ่อแม่พันธุ์ แทนการฉีดฮอร์โมนโดยตรง ซึ่งช่วยลดความเสี่ยงต่อปลาขนาดเล็กและเพิ่มประสิทธิภาพในการกระตุ้นการวางไข่ นอกจากนี้ การใช้ระบบน้ำหมุนเวียนแบบปิดยังเป็นนวัตกรรมที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดการ ประหยัดทรัพยากร และควบคุมสภาพแวดล้อมได้ดียิ่งขึ้น ทีมวิจัยยังได้ศึกษาพัฒนาการของคัพภะและลูกปลาวัยอ่อนอย่างละเอียด เพื่อหาวิธีการดูแลที่เหมาะสมที่สุดในแต่ละช่วงวัย พร้อมทั้งวิเคราะห์ความคุ้มค่าทางเศรษฐกิจ เพื่อประเมินความเป็นไปได้ในการนำไปใช้ในเชิงพาณิชย์
ผลงานวิจัยนี้มีศักยภาพอย่างสูงในการยกระดับอุตสาหกรรมประมงและปลาสวยงามของประเทศไทย วิธีการเพาะพันธุ์ที่มีประสิทธิภาพจะช่วยอนุรักษ์ประชากรปลาในธรรมชาติ เปิดโอกาสทางเศรษฐกิจใหม่ๆ ให้แก่เกษตรกรและผู้ประกอบการในวงการปลาสวยงาม เพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของไทยในตลาดปลาสวยงามโลก สร้างมูลค่าเพิ่มให้กับอุตสาหกรรม และนำไปสู่การพัฒนาที่ยั่งยืนของภาคการประมงไทย
